Khi bạn đã thất bại quá nhiều...

Người ta thường nói: “Thất bại là mẹ thành công.” Nghĩa là chỉ khi trải qua thất bại, ta mới rút ra được những bài học dẫn đến thành công. Nhưng không phải ai cũng biết cách đối diện với thất bại. Có người xem nó như động lực, có người sợ hãi, và có người hoàn toàn không thể chấp nhận nó.

Trong lịch sử Trung Hoa, Lưu Bang là một ví dụ điển hình của người không sợ thất bại. Ông nhiều lần đối đầu với Hạng Vũ và lần nào cũng thua thảm hại. Mỗi lần thua, ông lại tháo chạy, thậm chí có lần bỏ cả vợ con. Thế nhưng, sau mỗi thất bại, Lưu Bang luôn tìm cách tập hợp lực lượng và tiếp tục chiến đấu.

Ngược lại, Hạng Vũ là một chiến thần bất bại. Ông chưa từng thua một trận nào trong suốt thời gian chinh chiến. Nhưng chính vì chỉ biết đến chiến thắng, nên khi thất bại lần đầu tiên (và cũng là lần cuối cùng) ở Cai Hạ, Hạng Vũ không thể chấp nhận sự thật. Thay vì tìm cách xoay chuyển tình thế, ông chọn cách rút gươm tự sát.

Không chỉ trong lịch sử, ngay cả trong thể thao cũng có những con người phản ứng rất khác nhau với thất bại. Pep Guardiola, một trong những huấn luyện viên vĩ đại nhất bóng đá thế giới, đã gặt hái thành công rực rỡ ngay trong bốn năm đầu tiên dẫn dắt Barcelona. Ông giành hàng loạt danh hiệu, đặc biệt là hai chức vô địch Champions League vào các năm 2009 và 2011. Nhưng chính vì khởi đầu quá suôn sẻ, Pep bắt đầu cảm thấy áp lực khi đối mặt với thất bại. Những lần trắng tay liên tiếp tại đấu trường châu Âu cùng Bayern Munich và Manchester City khiến ông dần trở nên lo lắng, cẩn trọng quá mức. Ông suy nghĩ quá nhiều, đưa ra những quyết định thay người và chiến thuật không còn chính xác như trước.

Ba câu chuyện trên cho thấy ba cách phản ứng rất khác nhau trước thất bại:

 1. Lưu Bang – quá quen với thất bại nên không còn sợ hãi, cứ ngã ở đâu đứng lên ở đó.

 2. Hạng Vũ – chưa từng thất bại nên không biết cách chấp nhận, cuối cùng buông xuôi.

 3. Pep Guardiola – thành công sớm nên càng về sau càng sợ thất bại, tự tạo áp lực cho bản thân.

Người đời thường nói Lưu Bang là một hoàng đế vô lại, nhưng nếu có một điều đáng học hỏi từ ông, thì đó chính là biết đứng lên sau thất bại, không bỏ cuộc trước khó khăn. Bởi đôi khi, không sợ thất bại lại chính là chìa khóa dẫn đến thành công.